Συχνές Ερώτ’ησεις ( FAQ’s)

Εάν συγκρίνουμε τους υδραυλικούς ανελκυστήρες με τους κοινούς ανελκυστήρες διαπιστώνουμε τα εξής πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα :

Τα πλεονεκτήματα είναι:

• Δεν απαιτείται μηχανοστάσιο ή τροχαλιοστάσιο πάνω από το φρέαρ και έτσι απαλλασσόμαστε από τη δημιουργία των χώρων αυτών οι οποίοι και πρόσθετο κόστος απαιτούν και δημιουργούν και δέσμευση στην όλη αρχιτεκτονική δομή του κτιρίου.
• Το μηχανοστάσιο το οποίο τοποθετείται συνήθως εις το υπόγειο (αλλά μπορεί να τοποθετηθεί επίσης και σε οποιοδήποτε ενδιάμεσο όροφο) δεν είναι απαραίτητο να βρίσκεται σε επαφή με το φρέαρ (όπως συμβαίνει στους κοινούς ανελκυστήρες έλξεως) αλλά μπορεί να έχει κάποια απόσταση από αυτό (κατά προτίμηση όχι μεγαλύτερη των 5m) τούτο μας δημιουργεί άνεση όσον αφορά την καλύτερη διαμόρφωση των χώρων του κτιρίου.
• Γενικώς, το μηχανοστάσιο είναι μικρότερων διαστάσεων από το αντίστοιχο του κοινού ανελκυστήρα έλξεως επειδή δεν υπάρχουν κινούμενα μέρη και οι διατάξεις μεταδόσεως.
• Για τις μικρές γενικώς ταχύτητες έχουμε πιο ομαλή κίνηση (επιτάχυνση, επιβράδυνση, ισοστάθμιση) από τους κοινούς ανελκυστήρες και γενικώς αθόρυβη λειτουργία χωρίς κραδασμούς δεδομένου ότι ο φορέας κίνησης είναι υδραυλικό νερό.
• Απαιτούνται γενικώς μικρότερες διαστάσεις φρέατος λόγω ελλείψεως αντίβαρου ιδιαίτερα στην περίπτωση που το έμβολο ενεργεί κάτω από το θάλαμο.
• Στους υδραυλικούς ανελκυστήρες τα φορτία μεταφέρονται στο έδαφος και δεν καταπονούν τα ενδιάμεσα δομικά στοιχεία και ιδιαίτερα την πλάκα οροφής του φρέατος όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις των κοινών ανελκυστήρων έλξεως.
• Απαιτεί λιγότερη συντήρηση ο κινητήριος μηχανισμός και εμφανίζει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής διότι ο κινητήρας και η αντλία λειτουργούν μέσα στο λάδι και κατά συνέπεια εμφανίζουν λιγότερες φθορές.
• Παρέχεται μέσω ειδικής βαλβίδας αυτόματη διάταξη απεγκλωβισμού σε περίπτωση διακοπής του ρεύματος οπότε ο θάλαμος μεταβαίνει στην  επόμενη στάση και η έξοδος των επιβατών γίνεται χωρίς εξωτερική βοήθεια.

Τα μειονεκτήματα είναι:

• Επειδή δεν υπάρχει αντίβαρο ο ανυψωτικός μηχανισμός πρέπει να αντιμετωπίσει το πλήρες φορτίο οπότε απαιτείται μεγαλύτερη ισχύς από τους αντίστοιχους ανελκυστήρες έλξεως. Πάντως η συνολική κατανάλωση ενέργειας δεν είναι πολύ μεγαλύτερη (συνήθως είναι 15% περίπου) δεδομένου ότι ο κινητήρας του υδραυλικού ανελκυστήρα δεν λειτουργεί κατά την κάθοδο (δηλαδή κατά τον μισό χρόνο λειτουργίας του ανελκυστήρα) εφόσον η κάθοδος πραγματοποιείται λόγω του βάρους του θαλάμου και της καθόδου του εμβόλου από τη δημιουργούμενη εκ των άνω πίεση στο υδραυλικό υγρό.
• Οι υδραυλικοί ανελκυστήρες δεν θεωρούνται κατάλληλοι για μεγάλα ύψη διαδρομής θεωρούνται αντιοικονομικοί διότι μεγάλα ύψη απαιτούν μεγάλο μήκος εμβόλου με ισχυρή καταπόνηση σε λυγισμό (χρήση μεγάλων διατομών εμβόλου), λειτουργία με μεγάλο βαθμό λυγιρότητας και μετατόπιση του θαλάμου λόγω κάμψεως του εμβόλου. Σχετικά προς το ύψος της διαδρομής θεωρείται σήμερα  η τιμή των 17 έως 20 μέτρων το μέγιστο ύψος για το οποίο θεωρείται οικονομικά συμφέρουσα  εγκατάσταση υδραυλικού ανελκυστήρα. Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε υδραυλικούς ανελκυστήρες μεγαλύτερων υψών διαδρομής.
• Στους υδραυλικούς ανελκυστήρες δεν μπορούμε γενικά να χρησιμοποιούμε μεγάλες ταχύτητες ανυψώσεως όπως στους ανελκυστήρες έλξεως διότι απαιτούνται τότε μεγάλες αντλίες αλλά επιπροσθέτως επειδή τότε θα έχουμε κατ’ανάγκη και μεγάλο αριθμό εκκινήσεων και στάσεων οπότε προκαλείται υπερβολική θέρμανση του λαδιού με αποτέλεσμα την αλλοίωση των τεχνικών χαρακτηριστικών του. Οικονομική ταχύτητα που χρησιμοποιείται σήμερα στους υδραυλικούς ανελκυστήρες είναι 0,65m/s έως 0,75m/s. Σαν μέγιστη ταχύτητα θεωρείται η τιμή των 0,90m/s. Πάνω από αυτή την τιμή προκύπτουν και ορισμένα προβλήματα ρυθμίσεως. Γενικώς, με την  αύξηση της συχνότητας των εκκινήσεων (κτίρια γραφείων, ξενοδοχείων κ.τ.λ.) προκαλείται υπερθέρμανση του κινητήρα και του λαδιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται η εγκατάσταση συστήματος ψύξεως του λαδιού (π.χ. μέσω ανεμιστήρος)
• Το κόστος εγκατάστασης υδραυλικού ανελκυστήρα είναι κατά τι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο κόστος εγκατάστασης ενός ισοδύναμου ανελκυστήρα έλξεως. Πάντως η διαφορά αυτή στους σύγχρονους ανελκυστήρες ολοένα και μικραίνει. Συμπερασματικά μπορούμε να τονίσουμε ότι για μεγάλα φορτία με μικρές σχετικά ταχύτητες και όχι για μεγάλα ύψη συμφέρει απόλυτα η χρησιμοποίηση υδραυλικού ανελκυστήρα έναντι του ανελκυστήρα έλξεως.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία

• Πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη (τρύπες) για εξαερισμό
• Η κάτω απόληξη (απόσταση από το κάτω μέρος του φρεατίου έως το πάτωμα του κατώτερου ορόφου) πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,40 m
• Η άνω απόληξη (ύψος τελευταίου ορόφου) πρέπει να είναι τουλάχιστον 3,60 m
• Το φρεάτιο πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την λειτουργία του ανελκυστήρα

Καταρχάς η θέση του μηχανοστασίου πρέπει να συμφωνεί με το σχέδιο του μηχανικού που έχει εγκρίνει η πολεοδομία. Σε περίπτωση αλλαγής θέσης χρειάζεται αναθεώρηση αδείας ή ενημέρωση φακέλου. Σύμφωνα με τα πρότυπα του ΕΛΟΤ :

• Το μηχανοστάσιο πρέπει να διαθέτει εξαερισμό
• Η πόρτα του μηχανοστασίου πρέπει να είναι μεταλλική, να ανοίγει προς τα έξω και σε περίπτωση που δεν έχει εξαερισμό να διαθέτει περσίδες (εξαερισμός του μηχανοστασίου από την πόρτα)
• Οι διαστάσεις πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να εκτελούνται άνετα και με ασφάλεια οι εργασίες επισκευής και συντήρησης. Ένα τυπικό μηχανοστάσιο πρέπει να έχει διαστάσεις τουλάχιστον 1,5 Χ 2 m και ύψος τουλάχιστον 1,8 m. Το πάνω μέρος της μηχανής από την οροφή πρέπει να είναι το ελάχιστο 35cm(κινούμενα μέρη). Ο προσπελάσιμος χώρος μπροστά απο τον πίνακα 80cm κατ” ελάχιστο
• Το πάτωμα δεν πρέπει να είναι ολισθηρό
• Πρέπει στην πόρτα να υπάρχει κλειδαριά πανικού
• Το μηχανοστάσιο πρέπει να διατίθεται αποκλειστικά για τον ανελκυστήρα και να υπάρχει πρόσβαση σε αυτό από κοινόχρηστο χώρο.

Ο ανελκυστήρας και τα εξαρτήματά του πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση ώστε να εξασφαλίζεται ασφαλής λειτουργία. Για τους ήδη εγκατεστημένους ανελκυστήρες η συντήρηση είναι υποχρεωτική και επιβάλλεται από το νόμο. Περιλαμβάνει τον κατά τακτά χρονικά διαστήματα έλεγχο των ηλεκτρικών και μηχανικών διατάξεων ασφαλείας καθώς επίσης και των υπόλοιπων εξαρτημάτων του ανελκυστήρα για εξακρίβωση και εκτίμηση μιας τυχόν ανασφαλούς λειτουργίας στην οποία μπορεί να οδηγηθεί η εγκατάσταση του ανελκυστήρα εξαιτίας μιας φθοράς, βλάβης ή απορύθμισης. Σύμφωνα με το νόμο ο αριθμός των συντηρήσεων δεν πρέπει να είναι μικρότερος από 12 το χρόνο για ανελκυστήρες εγκατεστημένους σε κτίρια με 10.000 πλήρεις διαδρομές την εβδομάδα. Επίσης δεν πρέπει να είναι μικρότερος από 24 το χρόνο για ανελκυστήρες εγκατεστημένους:

• Σε δημοσίους χώρους, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε υπόγειες ή υπέργειες διαβάσεις και γενικά σε προσπελάσιμα από το ευρύ κοινό κτίρια ή Parking 
• Σε χώρους που είναι εκτεθειμένοι σε ιδιαίτερες επιδράσεις της ατμόσφαιρας ή του περιβάλλοντος χώρου όπως πχ σε πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, σε αυξημένη ανάπτυξη σκόνη, σε αυξημένο κίνδυνο διαβρώσεων, σε κίνδυνο εκρήξεων κλπ 
• Σε πολύ μεγάλα ξενοδοχεία ή μεγάλα Νοσοκομεία καθώς και σε κτίρια που εξυπηρετούν ευρύ κοινό εφόσον παρουσιάζουν πάνω από 10000 πλήρεις διαδρομές την εβδομάδα.

Στους υδραυλικούς ανελκυστήρες υπάρχει αυτόματος απεγκλωβισμός. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, ο ανελκυστήρας που σταματάει την κίνησή του, κατέρχεται αυτόματα στην στάθμη του αμέσως κατώτερου ορόφου. Επειδή υπάρχει μια σχετική σύγχυση πάνω σε αυτό το θέμα ο αυτόματος απεγκλωβισμός δεν λειτουργεί σε περίπτωση βλάβης. Στην περίπτωση αυτή έρχεται τεχνικός από την εταιρεία που έχει αναλάβει την συντήρηση της εγκατάστασης και μέσω της χειραντλίας που βρίσκεται στο μπλοκ βαλβίδων απεγκλωβίζει το άτομο. Στους μηχανικούς ανελκυστήρες ο αυτόματος απεγκλωβισμός δεν υπάρχει αλλά μπορεί να τοποθετηθεί ως έξτρα εξάρτημα.

Αν η οικοδομή δεν έχει εργοταξιακή τριφασική παροχή ρεύματος τότε κάνουμε αίτηση στη ΔΕΗ για προσωρινή ηλεκτροδότηση. Η προσωρινή αυτή ηλεκτροδότηση διαρκεί για 60 μέρες. Στο χρονικό διάστημα αυτό πρέπει να αποπερατωθεί η εγκατάσταση του ανελκυστήρα, να τεθεί σε λειτουργία και να πιστοποιηθεί από τον αρμόδιο φορέα. Για την μόνιμη παροχή κοινόχρηστου τριφασικού ρεύματος για τον ανελκυστήρα χρειάζεται αίτηση στη ΔΕΗ έχοντας την άδεια του ανελκυστήρα και την καταχώρηση του στην Νομαρχία.

Επειδή ο ανελκυστήρας έχει να κάνει με την καθημερινή μετακίνηση ανθρώπων, τα θέματα ασφαλείας είναι υψίστης σημασίας. Κάθε μηχάνημα ανεξάρτητα αν είναι καινούριο ή παλιό μπορεί να μην είναι ασφαλές αν δεν πραγματοποιείται σωστά η μηνιαία προληπτική συντήρηση ή αν τα εξαρτήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του δεν είναι πιστοποιημένα. Ειδικότερα ο κίνδυνος βλαβών, απορρυθμίσεων και πιθανώς ατυχημάτων είναι μεγαλύτερος σε ανελκυστήρες παλαιού τύπου. Στις περιπτώσεις αυτές πολλά εξαρτήματα έχουν υποστεί φθορές λόγω πολυχρησίας και χρειάζονται επισκευή. Για το λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση συστήνει την ριζική αναπαλαίωση του ανελκυστήρα κάθε 20 χρόνια. Έτσι εξασφαλίζεται η μέγιστη ασφάλεια των επιβαινόντων.

Όταν με τα χρόνια μειωθεί η αξιοπιστία του και αυξηθεί η συχνότητα εμφάνισης βλαβών, ανωμαλιών στην κίνηση, θορύβων κλπ. Όταν ξεπεράσει την ηλικία των 15 – 20 ετών και ανάλογα με την χρήση που γίνεται, αφού όσο πιο νωρίς υποστεί εκσυγχρονισμό, τόσο περισσότερο αυξάνεται το χρονικό όριο ζωής του και ταυτόχρονα μειώνεται το κόστος λειτουργίας του. Όταν απαιτείται για λόγους ανταγωνισμού. Ο ανελκυστήρας είναι ένα από τα πρώτα και πιο πολύ επισκέψιμα μέρη του κτιρίου σας. Μπορείτε αν θέλετε να κάνετε μόνο αισθητικό εκσυγχρονισμό αυξάνοντας έτσι την αξία των γραφείων ή διαμερισμάτων που διατίθενται και συνεπώς τα έσοδά σας, ή πλήρη εκσυγχρονισμό ο οποίος θα περιλαμβάνει και αντικατάσταση μηχανικών εξαρτημάτων του. Όταν έχουν αλλάξει οι ανάγκες του κτιρίου σας και ο ήδη υπάρχων ανελκυστήρας δεν μπορεί πλέον να τις καλύψει. Αυτές μπορεί να είναι αλλαγές τόσο στην ποσότητα όσο και στο είδος της διακίνησης που απαιτείται. Όταν απαιτείται η αύξηση της ασφάλειας λειτουργίας του ή, η τυχόν προσαρμογή του σε νέους εθνικούς – κοινοτικούς κανονισμούς ασφαλείας για την έκδοση ή επανέκδοση άδειας του.

Οι θάλαμοι ανελκυστήρα χωρίς πόρτες, μπορεί να κρύβουν σημαντικό κίνδυνο για ανθρώπους, ζώα και εμπορεύματα. Τα παιδιά και οι άνθρωποι που μεταφέρουν ογκώδη αντικείμενα (αναπηρικές πολυθρόνες, παιδικά καρότσια κ.α.) είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σ” αυτόν τον κίνδυνο. Τέτοιας μορφής ατυχήματα συχνά προκαλούν πολύ σοβαρά τραύματα στους ανθρώπους και αποτελούν την κύρια πηγή θανατηφόρων ατυχημάτων. Η πιο αποτελεσματική λύση είναι η αναβάθμιση όλων των υφισταμένων επιβατικών ανελκυστήρων με την τοποθέτηση αυτόματης πόρτας θαλάμου (τύπου BUS).

• Οικονομία στο ρεύμα, περίπου 75% από τους υδραυλικούς ανελκυστήρες και 50% από ηλεκτρομηχανικούς ανελκυστήρες χωρίς INVERTER (VVVF).
• Οι τριβές μειώνονται λόγω της ομαλής εκκίνησης και του ομαλού σταματήματος του ανελκυστήρα.
• Όσο βάρος και να φορτωθεί (το επιτρεπτό) θα σταματά πάντα ακριβώς στον όροφο χωρίς κραδασμούς και γλιστρήματα.
• Τα φρένα δεν φθείρονται (το φρενάρισμα του θαλάμου γίνεται ηλεκτρικά, με μείωση των στροφών της μηχανής,  και μόνο όταν σταματήσει ο θάλαμος ενεργοποιείται το φρένο).
• Απεριόριστες εκκινήσεις του ανελκυστήρα ανά ώρα.
• Μεγαλύτερος χρόνος ζωής της μηχανής και των άλλων εξαρτημάτων του μηχανοστασίου, ιδίως των ηλεκτρονικών.
• Αύξηση της ικανότητας εξυπηρέτησης του ανελκυστήρα λόγω της μείωσης του χρόνου ισοστάθμισης και αύξησης της επιτάχυνσης (χωρίς βεβαία την επιτάχυνση αυτή να την αντιλαμβάνεται ο επιβάτης.
• Ελαχιστοποίηση του θορύβου στο μηχανοστάσιο.

Σε δημόσια κτίρια άνω του ενός ορόφου επιβάλλεται ύπαρξη ανελκυστήρα και ύπαρξη ράμπας πρόσβασης σε αυτόν με μέγιστη κλίση 5%. Το καθαρό άνοιγμα του θαλάμου πρέπει να είναι τουλάχιστον βάθους 1,40 m και πλάτους 1,10 m και καθαρό άνοιγμα θύρας τουλάχιστον 85 cm. Οι θύρες θαλάμου και φρέατος πρέπει να είναι οριζόντια συρόμενες αυτόματες, μηχανοκίνητες με δυνατότητα ρυθμιζόμενου χρόνου ανοικτής παραμονής. Η προστασία πρέπει να επιτυγχάνεται με φωτοκουρτίνα από 25mm έως 1800mm από το κατωκάσι της θύρας. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη κουπαστής σε ύψος 90 cm από το δάπεδο του θαλάμου. Η ανοχή κατά τη στάση του θαλάμου πρέπει να είναι ±10mm από το δάπεδο του ορόφου. Η ελάχιστη απόσταση θύρας ανελκυστήρα από τον απέναντι τοίχο προβλεπεται στο 1,5 m.

Γενικά, οι ανελκυστήρες είναι εξοπλισμένοι με ένα κουμπί έκτακτου συναγερμού (κουδούνι), το οποίο όταν ενεργοποιείται, λειτουργεί ένας ακουστικός συναγερμός στο κτίριο. Τα συστήματα αυτά είναι μη αποτελεσματικά, καθώς ο συναγερμός συχνά δεν ακούγεται. Υπάρχουν νέα συστήματα τηλεπικοινωνίας, που επιτρέπουν στους παγιδευμένους επιβάτες να έρχονται σε άμεση επικοινωνία με ένα κέντρο εξυπηρέτησης το οποίο λειτουργεί σε 24ωρη βάση, και επιτρέπει στους παγιδευμένους επιβάτες να μιλούν με τα κατάλληλα άτομα και να διασώζονται από επαγγελματίες με ελάχιστη καθυστέρηση.

Ο κίνδυνος που συνδέεται με το σπάσιμο των συρματόσχοινων ανάρτησης του ανελκυστήρα είναι προφανής και μπορεί να γίνει αντιληπτός από τον καθένα. Προτείνεται τακτικός έλεγχος και ανά διαστήματα αντικατάσταση των συρματόσχοινων.

Η αυτόματη λειτουργία του κλεισίματος της κυλιόμενης πόρτας θαλάμου ελλοχεύει τον κίνδυνο τραυματισμού από πλάγια χτυπήματα, ιδιαίτερα σε παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες. Στις αυτόματες πόρτες θαλάμου θα πρέπει να παρέχεται η κατάλληλη προστασία, μηχανική ή ηλεκτρική, για την ελαχιστοποίηση ή την αποτροπή του παραπάνω κινδύνου.
Προστασία τέτοιου είδους παρέχουν τα φωτοκύτταρα, οι φωτοκουρτίνες, οι άκρες ασφαλείας, κ.α.
Ο Ευρωπαϊκός κανονισμός ΕΝ 81 ζητά την παροχή στους νέους ανελκυστήρες ενός προστατευτικού μηχανισμού ενάντια στον κίνδυνο σύνθλιψης. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανελκυστήρων συνιστά την επιλογή συστημάτων που θα αποτρέψουν αποτελεσματικά την σωματική επαφή μεταξύ του ατόμου και της πόρτας του θαλάμου.

Σε περίπτωση διακοπής της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, οι επιβάτες που είναι παγιδευμένοι στους θαλάμους υπόκεινται σε επιπρόσθετη ψυχολογική πίεση λόγω της πλήρους συσκότισης. Δυσκολεύονται επίσης να εντοπίσουν το κουμπί συναγερμού. Για το λόγο αυτό υπάρχει ο φωτισμός έκτακτης ανάγκης.